ေဒၚစု မိန္႕ခြန္း ( အေမရိကန္ႏိုင္ငံ Yale တကၠသိုလ္မွ )

ဒီေန႕ က်မေၿပာခ်င္တဲ႕ အေၾကာင္းအရာကေတာ႕ တရာဥပေဒစိုးမိုးေရး '' Rule of
Law '' ပါဘဲ ။ ဒါေပမယ္႕ စာသင္ခန္းထဲမွာ ဆရာေတြ သင္ေလ႕ရွိတဲ႕ Rule of Law
မ်ိဳး မဟုတ္ပါဘူး ။ ဆရာေတြက က်မထက္သာေအာင္ ပိုၿပီး ကၽြမ္းကၽြမ္းက်င္က်င္
ေၿပာႏိုင္ၾကမွာပါ ။ အခု က်မက အဲဒီ Rule of Law ဆိုတာကို က်မၿမင္တဲ႕ ၊
ၿမန္မာၿပည္သူၿပည္သားေတြၿမင္တဲ႕ ပံုစံရယ္ ၊
ဘာေၾကာင္႕ အဲဒါဟာ က်မတို႕အတြက္ အေရးၾကီးသလဲဆိုတာကို ေၿပာခ်င္တာပါ ။

ေၿပာရရင္ေတာ႕ က်မဘ၀မွာ (၁၉၈၈) ထိ ဥေပဒနဲ႕ ပတ္သက္စရာ မလုိခဲ႕သေလာက္ပါဘဲ ။
( ၁၉၈၈) ထိ ဥပေဒနဲ႕ နီးနီးစပ္စပ္ၿဖစ္သြားဖူးတာ ၂ ခါဘဲ ရွိဖူးခဲ႕တယ္လုိ႕
ဆိုရမယ္ ။ ပထမတစ္ၾကိမ္တုန္းက ေအာက္စဖုိ႕ဒ္ေက်ာင္းသူဘ၀တုန္း

ကပါ ။
တလမ္းသြားလမ္းေပၚမွာ စက္ဘီးစီးလာရင္း ကင္းလွည္႕လာတဲ႕ ရဲကားကို တန္းကို
၀င္တုိက္မိတာဘဲ ( ရယ္သံမ်ား ) ။ ရဲက သည္းၿငီးခံၿပီး က်မကို ေမးပါတယ္ ''
ဒါတလမ္းသြားလမ္းဆိုတာ သိလား '' တဲ႕ ။ က်မလည္း သိပါတယ္ေပါ႕ ။ အဲဒီေနာက္
သူလည္း ကိုယ္႕လမ္းကိုယ္သြား ၊ က်မလည္း စက္ဘီးေပၚခုန္တက္ၿပီး က်မလမ္းကို
က်မ ၿပန္ထြက္လာခဲ႕တာဘဲ ။

ေနာက္တၾကိမ္ကလည္း ေအာက္စ္ဖုိ႕ဒ္မွာပါဘဲ ။ အခ်ိန္က လမ္းမွာ လူရွင္းၿပီး
ေမွာင္ရီပ်ိဳးစအခ်ိန္မွာ စက္ဘီးစီလာရင္း မီးနီကို အမွတ္တမဲ႕ ၿဖတ္ကူးမိတယ္
။ လမ္းေတြက ရွင္းေနေပမယ္႕ က်မေနာက္တည္႕တည္႕မွာ ကင္းလွည္႕ရဲကားတစ္စီးေတာ႕
ရွိေနၿပန္ေရာ ( ရယ္သံမ်ား ) ။ ဒီေတာ႕ က်မအဲဒီအခ်ိန္ကတည္းက သိခဲ႕
သင္႕ပါတယ္......က်မရဲ႕ ေရွ႕လာမယ္႕အနာဂတ္မွာ ဥပေဒနဲ႕ ပတ္သက္ရမွဳဟာ
ထူးေတာ႕ထူးၿခားရမယ္ဆိုတာကိုေလ ။ ( ရယ္သံမ်ား )
တကယ္တမ္းထဲထဲ၀င္၀င္ ဥပေဒနဲ႕ ပတ္သက္ရမွဳကေတာ႕ ပထမဆံုးအၾကိမ္ အက်ယ္ခ်ဳပ္
က်တုန္းကပါ ။ ( ၁၉၈၉ ) ဂ်ဴလုိင္လ ( ၂၀ ) ရက္ေန႕မွာ ရုတ္တရက္
ယူနီေဖာင္း၀တ္ရဲေတြ ၊ စစ္သားေတြတၿပံဳၾကီး က်မၿခံထဲ ေရာက္ခ်လာၿပီး
ရွိသမ်လူေတြကို ၀ိုင္းထားေတာ႕တာဘဲ ။ အစတုန္းက က်မေတြးမိတာက က်မကို
ေထာင္ကိုေခၚသြားမယ္ဘဲ ထင္တာပါ ။ ဒါေပမယ္႕ က်မကို
အိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္ခ်လုိက္ၿပီး က်န္တဲ႕လူေတြကိုေတာ႕ ေထာင္ကို ေခၚသြားပါတယ္ ။

သူတုိ႕လာဖမ္းတုန္းက ဖမ္းမိန္႕ပါ တခါတည္း ယူလာၿပီး က်မကို ဖတ္ၿပပါတယ္ ။
အဲဒီဖမ္းမိန္႕မွာပါတာက က်မကို သူတုိ႕ အိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္ထားမယ္ တဲ႕ ၊
''ႏိုင္ငံေတာ္ကို ေႏွာင္႕ယွက္ဖ်က္ဆီးသူမ်ားမွ ကာကြယ္ဖုိ႕ '' ဥေပဒအရ
က်မကို ဖမ္းရတာလုိ႕ ဆိုပါတယ္ ။ က်မဟာ သူတုိ႕အလုိအရ အဖ်က္သမား ပါတဲ႕ ။
အဲဒီဥပေဒပုဒ္မ Section 10 အရ လူတစ္ေယာက္ကို ရံုးတင္စစ္ေဆးၿခင္းမရွိဘဲ
အိမ္ထဲမွာ ဖမ္းခ်ဳပ္ထားလုိ႕ ရပါတယ္ ။ အဲဒီ Section 10 ဆိုတဲ႕ ဥပေဒမွာ
အပိုင္း ႏွစ္ပိုင္းပါပါတယ္ ၊ 10 A နဲ႕ 10 B ပါ ။ 10 A အရ လူတစ္ေယာက္ကို
ရံုးတင္စစ္ေဆးၿခင္းမရွိဘဲ ေထာင္ခ်လုိ႕ ရပါတယ္။ 10 B အရကေတာ႕
ရံုးတင္စစ္ေဆးၿခင္းမရွိဘဲ အိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္ခ်လုိ႕ ရပါတယ္ ။ ဒီေတာ႕ က်မက 10
B အရ အိမ္မွာ အက်ယ္ခ်ဳပ္က်ခဲ႕တာပါ ။ အဲဒီ 10 B ဥပေဒအရ ဖမ္းမိန္႕ကို
ေၿခာက္လတစ္ၾကိမ္ ထပ္တုိးရတယ္ ......အဲဒီလုိဆက္ၿပီး သံုးႏွစ္တိတိ
ထပ္ထပ္တုိးသြားလုိ႕ ရပါတယ္ ။

ထပ္တုိး မတုိး ဆိုတဲ႕ ဆံုးၿဖတ္ခ်က္ကေတာ႕ သူတုိ႕ အေခၚ ''
ဗဟုိ၀န္ၾကီးမ်ားေကာ္မတီ '' က ခ်မွတ္တာပါ ။ အဲဒီအဖြဲ႕မွာ ၿပည္ထဲေရး
၀န္ၾကီးအပါအ၀င္ ၀န္ၾကီး သံုးေလးဦးပါပါတယ္ ။ အဲဒီအခ်ိန္တုန္းက က်မမွာ
ဥပေဒနဲ႕ ပတ္သက္ဖူးတာ မရွိခဲ႕သေလာက္ဆိုေတာ႕ က်မထင္မိတာက က်မကို
အက်ယ္ခ်ဳပ္ခ်တာဟာ ဥပေဒနဲ႕ အညီလုပ္တာဘဲလုိ႕ ထင္မိခဲ႕တယ္ ။ အဲဒီတုန္းက
အိမ္ထဲမွာ က်မ တစ္ေယာက္တည္းပါ ၊ အစကေတာ႕ က်မသားႏွစ္ေယာက္ ခဏတၿဖဳတ္
ရွိပါတယ္ ။ ဒါေပမယ္႕ ေနာက္ေတာ႕ သူတုိ႕လည္း အဂၤလန္ကို ၿပန္သြားၾကတယ္ ။

ဒီလုိနဲ႕ က်မအက်ယ္ခ်ဳပ္က်ၿပီးေနာက္ ၿခံထဲမွာ အေစာင္႕စစ္သားေတြ
လာေနပါေလေရာ.........အဲဒီအထိလည္း ဒါသူတုိ႕ လုပ္ပိုင္ခြင္႕ရွိလုိ႕
လုပ္တာဘဲလုိ႕ ထင္ခဲ႕မိတယ္ ။ ႏွစ္အေတာ္ၾကာမွ က်မနားလည္သြားတာက က်မၿခံထဲမွာ
ဒီလုိ လာၿပီး အေၿခခ်ေနထုိင္ခြင္႕ သူတုိ႕မွာ လံုး၀မရွိဘူး ဆိုတာပါဘဲ ။
အဲဒီေတာ႕မွဘဲ ငါ႕ တုိင္းၿပည္က ဥပေဒအေၾကာင္း ငါ အေတာ္မသိပါလား ဆိုတာကို
စၿပီး သေဘာေပါက္သြားခဲ႕ရတယ္ ။ ဒီဥပေဒေတြကို တကယ္ေလးစားလုိက္နာမွဳ ရွိမရွိ
ဆိုတာလည္း အေတာ္ေလး မသိခဲ႕တာဘဲ ဆိုတာကိုပါ နားလည္သြားခဲ႕တယ္ ။

အက်ယ္ခ်ဳပ္အတြင္းမွာ လွိဳင္းတုိေရဒီယုိ နားေထာင္ခြင္႕ရခဲ႕ပါတယ္။
ဒီေရဒီယုိကဘဲ က်မကို ၿပင္ပကမၻာမွာ ဘာေတြၿဖစ္ေနလဲဆိုတာ သိေအာင္
လုပ္ေပးခဲ႕တာပါ ။ေရဒီယုိကတဆင္႕ က်မပါတီ၀င္ေပါင္းမ်ားစြာ
အဖမ္းခံရေနတယ္ဆုိတာကို သိခဲ႕ပါတယ္ ။ မ်ားေသာအားၿဖင္႕ သူတုိ႕ကို Section 5
နဲ႕ ဖမ္းတာမ်ားတယ္ ။ Section 5 ဆိုတာက ( ၁၉၅၀ ) မွာ သူတုိ႕အေခၚ ''
အေရးေပၚအေၿခအေန '' ေတြၿဖစ္ရင္ သံုးဖုိ႕ ထုတ္ခဲ႕တဲ႕ ဥပေဒပါ..........
အဲဒီကာလမွာတုန္းက ပုန္ကန္မွဳအရွဳပ္အေထြးေတြအမ်ားၾကီး ရွိခဲ႕တာကိုး ။

အဲဒီဥပေဒကို ေနာက္ပိုင္းမွာ က်မတုိ႕ႏိုင္ငံေရးသမားေတြက '' အၿမင္ကတ္ပုဒ္မ
'' လုိ႕ ေခၚၾကတယ္ ။ သူတုိ႕ သည္းမခံႏိုင္ရင္ အၿမင္ကတ္ရင္ လူတစ္ေယာက္ကို
အဲဒီပုဒ္မနဲ႕ ငါးႏွစ္ေလာက္ ေထာင္ခ်လုိက္လုိ႕ ရတယ္ ၊ ၿပီးရင္
ပုဒ္မအမ်ိဳးမ်ိဳးတပ္ၿပီး အႏွစ္ ( ၂၀ ) ေလာက္ထိ ခ်လိုက္လုိ႕ ရပါတယ္ ။
ဒီပုဒ္မနဲ႕ ေထာင္ထဲမွာ ကာလ အရွည္ဆံုး (၁၈) ႏွစ္နဲ႕ ( ၃ ) လေလာက္
ေတာက္ေလ်ွာက္ေနလုိက္ရတဲ႕ က်မတုိ႕ ပါတီ၀င္တစ္ေယာက္ ရွိဖူးပါတယ္ ။ အစတုန္းက
သူ႕ကို ( ၅ ) နွစ္ဘဲ ခ်ထားတာပါ ။

ဒီေတာ႕ က်မကိုယ္တုိင္ၾကံဳရတဲ႕ အေတြ႕အၾကံဳက ၿမန္မာၿပည္မွာ
တရားဥပေဒစိုးမိုးမွဳမရွိဘူးဆိုတာကို နားလည္သြားေစခဲ႕ပါတယ္ ။ ဥပေဒဆိုတာ
ၿပည္သူကို ကာကြယ္ေပးဖုိ႕ ထားတာမဟုတ္ဘဲ အာဏာရွိသူေတြက သူ႕တို႕အက်ိဳးအတြက္
အသံုးခ်ေနခဲ႕ၾကတာပါ ။ ။ Section 5 တုိ႕ ၊ Section 10 တုိ႕၊ ေနာက္ၿပီး
တၿခား Section ေတြ ရွိပါေသးတယ္ ။ အဲဒီထဲမွာ တရားမ၀င္ အဖြဲ႕အစည္းေတြနဲ႕
ပတ္သက္တဲ႕ ဥပေဒ Section 17 နဲ႕လည္း က်မအေတာ္႕ကို ရင္းႏွီးလာရေသးတယ္ ။
ဒါေတြဟာ NLD ပါတီ၀င္ေတြကို သူတုိ႕ ၾကိဳက္တဲ႕ အခ်ိန္မွာ ၾကိဳက္သေလာက္
ေထာင္ခ်လုိ႕ ရေအာင္ စစ္အစိုးရက သံုးခဲ႕တဲ႕ Section ေတြပါဘဲ ။

အက်ယ္ခ်ဳပ္မွာ သံုးႏွစ္ၾကာလုိ႕ က်မလြတ္ခါနီးလည္းက်ေရာ က်မကို ေနာက္ထပ္
အက်ယ္ခ်ဳပ္မွာ ဆက္ထားလုိ႕ရေအာင္ Section 10 ကို ၿပင္ဆင္လိုက္ၾကပါတယ္ ။
ဒီလုိနဲ႕ တကယ္လည္း က်မအထဲမွာ ( ၆ ) ႏွစ္ၾကာသြားပါတယ္ ။ လူတစ္ေယာက္တည္းကို
ေထာင္ထဲမွာ ပိုၾကာၾကာထည္႕ထားဖုိ႕ အတြက္ ၿပင္လုိက္တယ္ဆိုတဲ႕ ဥပေဒမ်ိဳး
လူၾကီးမင္းတုိ႕ ၾကားဖူးၾကပါသလား ။ ဒါကဘဲ ဥပေဒစိုးမိုးမွဳေအာက္မွာ
မရွိဘူးဆိုတာဘာကို ေၿပာတာလဲဆိုတာကို နားလည္ေစတာပါဘဲ ။
အိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္မွာတုန္းက NLD ပါတီ၀င္ေတြ အမ်ားၾကီး အဖမ္းခံရတာကို
ေရဒီယုိကေန ၾကားရတယ္ ။ ဒီေတာ႕ က်မတုိ႕မွာ '' ဥပေဒအကူအဖြဲ႕ Legal Aid
Committee '' ဆိုတာ လုိမယ္လုိ႕ က်မဆံုးၿဖတ္ခဲ႕တယ္ ။ က်မတုိ႕ ႏိုင္ငံမွာ
အဲလုိ အဖြဲ႕အစည္းမ်ိဳး မရွိပါဘူး ၊ ဟိုးအရင္ကလည္း ရွိခဲ႕မယ္ မထင္ပါဘူး ။
ဒီလုိနဲ႕ ( ၁၉၉၅ ) မွာ က်မလြတ္လြတ္ခ်င္းဘဲ ငါတုိ႕ေတာ႕ ဥပေဒအကူအဖြဲ႕ဆိုတာ
ရွိမွၿဖစ္မယ္လုိ႕ က်မပါတီကို ရွင္းၿပခဲ႕တယ္ ။

အဲဒီအဖြဲ႕ကို ဦးေဆာင္ဖုိ႕ က်မေရြးလုိက္တဲ႕လူက အဲဒီတုန္းက ပါတီ
ဥကၠၿဖစ္တဲ႕ ဦးတင္ဦးပါဘဲ ။ သူက ဟုိးအရင္က စစ္တပ္မွာ
ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ ၿဖစ္ခဲ႕ဖူးၿပီး ကၽြမ္းက်င္တဲ႕ ေရွ႕ေနတစ္ေယာက္လည္း
ၿဖစ္တယ္ ။ စစ္တပ္က အထုတ္ခံလုိက္ရၿပီးေနာက္ ဥပေဒဘက္ကို လုိက္စားခဲ႕တာပါ ။
အဲဒီလုိနဲ႕ က်မက ဥပေဒအကူအဖြဲ႕ကို ဖြဲ႕ဖုိ႕ သူ႕ကိုေၿပာတယ္ ။ ဒါမွလည္း
႕က်မတုိ႕ ပါတီ၀င္ေတြ Section တစ္ခုခုနဲ႕ အစြဲခံရရင္
ကာကြယ္ေပးလို႕ရေအာင္ပါ ။ ဒီ Section ေတြအားလံုးဟာ
အတိုက္အခံႏိုင္ငံေရးသမားေတြကို ႏိုင္ငံေရးကေန ဆြဲထုတ္လိုက္ဖုိ႕ရာအတြက္
ေထာင္ခ်ဖုိ႕ ဆင္ေၿခေတြခ်ည္းပါဘဲ ။ က်မရဲ႕ အၾကံကို ဦးတင္ဦးက
လုိက္ေလ်ာပါတယ္ ။ သူက အင္မတန္ ကၽြမ္းက်င္ၿပီးအေတြ႕အၾကံဳမ်ားတဲ႕
စစ္သားတစ္ေယာက္ပါ ။ အမိန္႕ကိုလည္း တေသြမတိမ္းလုိက္နာတတ္တဲ႕သူပါဘဲ ။ သူက
က်မကို commender လုိ႕ ေခၚေလ႕ရွိတယ္ ။ အဲဒီလုိနဲ႕ က်မအၾကံေပးေတာ႕ သူက
အဲဒီအဖြဲ႕ကို ဖြဲ႕ပါတယ္ ။ ဒါေပမယ္႕ လအေတာ္ၾကာေတာ႕ သူက အဲဒီအဖြဲ႕ရဲ႕
ထိေရာက္မွဳကို သူအယံုအၾကည္မရွိဘူးလုိ႕ ဆိုလာတယ္ ။ က်မေၿပာလုိ႕သာ လုပ္ရတာ
၊ ဘာမွ အရာေရာက္မယ္မထင္ဘူး တဲ႕ ။ Section အမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႕ တရားစြဲခံရတဲ႕
က်မတုိ႕လူေတြကို ကာကြယ္ဖုိ႕ၾကိဳးစားေပမယ္႕ ဘယ္တစ္မွဳမွ ႏိုင္မွာ
မဟုတ္ဘူးလုိ႕ သူက ဆိုတယ္ ။

ဒါေပမယ္႕ က်မက သူ႕ကို ရွင္းၿပပါတယ္.......က်မတုိ႕လူေတြအဖမ္းခံရရင္
ဒီအဖြဲ႕ေလးနဲ႕ သူတုိ႕ကို လြတ္ေအာင္ ကူညီခ်င္ႏိုင္မွ ကူညီနုိင္မယ္ ။
ဒါေပမယ္႕ ပထမဆံုးအေနနဲ႕ေတာ႕ က်မတုိ႕ လူေတြကို '' ပစ္ထားမခံရဘူး '' ဆိုတဲ႕
ယံုၾကည္ခ်က္ ရေစခ်င္တယ္ ။ တုိင္းၿပည္မွာ ရွိတဲ႕ ဥပေဒနဲ႕ သူတုိ႕ကို
က်မတုိ႕က အတတ္ႏိုင္ဆံုး ကာကြယ္ေပးဖုိ႕ ၾကိဳးစားတယ္ဆိုတာ နားလည္ေစခ်င္တယ္
။ ဒုတိယအခ်က္အေနနဲ႕ တရားဥပေဒစိုမိုးမွဳမရွိလို႕ ၿဖစ္ခဲ႕တဲ႕ ဒီအမွဳေတြဟာ
မွတ္တမ္းအၿဖစ္နဲ႕ အနာဂတ္မ်ိဳးဆက္သစ္ေတြအတြက္ က်န္ခဲ႕မယ္ ။ ဒါမွလည္း
ေနာင္လာေနာက္သားေတြက ဒါမ်ိဳးကို ေရွာင္လုိ႕ရမယ္ေလ ။
ဦးတင္ဦးက က်မေၿပာတာကို လက္ခံေပမယ္႕ ထိေရာက္မယ္႕
အၾကံတစ္ခုဆိုတာယံုၾကည္ေၾကာင္း မၿပပါဘူး ။ ဒါေပမယ္႕ ေနာက္ပိုင္းေတာ႕
သူမွားေၾကာင္း ၀န္ခံခဲ႕တယ္ ။ က်မတုိ႕ ပါတီ၀င္ေတြအတြက္ထားတဲ႕ က်မတုိ႕ရဲ႕
ေစတနာေတြ.............ဆိုလုိတာက သူတုိ႕ မလြတ္ႏိုင္ဘူးဆိုတာ သူတုိ႕
သိတာပါဘဲ ၊ ဒါေပမယ္႕ တရားရံုးမွာ သူတုိ႕အတြက္ တစ္ေယာက္ေယာက္ကလာၿပီး
ကာကြယ္ေၿပာဆိုေပးတယ္ဆိုတာ သိရတာ သူတုိ႕ ေက်နပ္တယ္ ။ ဥပေဒအကူအဖြဲ႕ကို
မဖြဲ႕ခင္တုန္းက အဲဒါမ်ိဳး မရွိခဲ႕ပါဘူး ။ ဒီလုိနဲ႕ က်မတုိ႕ဘက္က
သတၱိေကာင္းတဲ႕ ေရွ႕ေနေတြ နည္းနည္းလာၿပီး ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြကို
ကာကြယ္ေပးခဲ႕တယ္ ။ က်မတုိ႕ဘက္က တစ္မွဳမွေတာ႕ မႏိုင္သေလာက္ပါဘဲ ။
ဥပေဒအကူအဖြဲ႕က ကိုင္ခဲ႕တဲ႕ ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာေသာ အမွဳေတြထဲမွာ
က်မတုိ႕ႏိုင္ဖူးတာဆိုလုိ႕ တကယ္႕ကို တစ္ခုတည္း ရွိပါတယ္ ။ ။ အဲဒီအမွဳမွာ
တရားသူၾကီးက အမ်ိဳးသမီးပါ.....အမ်ိဳးသမီးၿဖစ္ေနလို႕ဘဲ ထူးသြားတာလား
မသိပါဘူး ။ ဒါေပမယ္႕ က်မတုိ႕လူကို လႊတ္လုိက္ၿပီးေတာ႕ သူလည္း နယ္ကို
အေရႊ႕ခံရတာပါဘဲ ....က်မတုိ႕အတြက္ တရားမ်ွတမွဳေဆာင္က်ဥ္းေပးတဲ႕ အတြက္
အၿပစ္ေပးခံရတဲ႕သေဘာေပါ႕ ။ ဒီလုိနဲ႕ ေရွ႕ဆက္သြားရင္း က်မတုိ႕ သိလာရတာက
တရားဥပေဒစိုးမိုးမွဳမရွိဘဲ က်မတုိ႕တုိင္းသူၿပည္သားေတြဟာ ဘယ္ေတာ႕မွာ
အေၾကာက္တရားက လြတ္မွာ မဟုတ္ဘူးဆိုတာပါဘဲ ။ သူတုိ႕ဘာအမွားမွ မလုပ္ရင္ေတာင္
သူတုိ႕ကို '' တုိင္းၿပည္ရဲ႕ ဥပေဒ '' ဆိုတာေတြနဲ႕ ခ်ဳပ္ေႏွာင္လုိ႕
ရေနတာေၾကာင္႕ အၿမဲတမ္းေၾကာက္ေနရမွာပါဘဲ ။ ဒီလုိနဲ႕ဘဲ တရားဥပေဒ
စိုးမိုးမွဳရဲ႕ အေရးၾကီးပံုကို က်မတုိ႕ဟာ ေန႕စဥ္ဘ၀ကေန သိခဲ႕ရတယ္ ။

က်မတုိ႕လူေတြေၿမာက္မ်ားစြာဟာ အဲဒီအခ်ိန္တုန္းက ေသးငယ္လြန္းတဲ႕
အမွဳေတြအတြက္ အဖမ္းခံခဲ႕ရတယ္ ၊ ဥပမာ စစ္အစိုးရက အႏၱရာယ္မ်ားတယ္လုိ႕
သတ္မွတ္ထားတဲ႕ ကမၻာ႕လူ႕အခြင္႕အေရးေၾကၿငာစာတမ္းကို ၿဖန္႕ေ၀တာမ်ိဳးနဲ႕ေပါ႕
။ တကယ္ေတာ႕ က်မတုိ႕ NLD က လူ႕အခြင္႕အေရးဆိုတာဘာလဲဆိုတာကို ၿပည္သူေတြ
သိေအာင္လုပ္ေပးခဲ႕တာပါ ။ ဘာေၾကာင္႕လည္းဆိုေတာ႕ ၿမန္မာၿပည္ဟာ
ကမၻာ႕လူ႕အခြင္႕အေရးေၾကၿငာစာတမ္းမွာ လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ႕တဲ႕
တုိင္းၿပည္တစ္ခုၿဖစ္တယ္ ။ တကယ္လည္း အဲဒီအခ်ိန္တုန္းက စစ္အစိုးရက
ကမၻာ႕လူ႕အခြင္႕အေရးေၾကၿငာစာတမ္းကို တတ္ႏိုင္သေလာက္ ၿဖန္႕ေ၀ေပးဖုိ႕
ကုလသမၼဂနဲ႕ သေဘာတူညီထားခဲ႕တယ္ ။ ဒီေတာ႕ က်မတုိ႕ လုပ္ေနတာေတြဟာ စစ္အစိုးရက
သေဘာတူလုပ္ေဆာင္ေနတဲ႕ အရာေတြပါဘဲ ....ဒါေပမယ္႕ အဲဒီ
ကမၻာ႕လူ႕အခြင္႕အေရးေၾကၿငာစာတမ္းကို ေကာ္ပီကူးၿပီး ၿဖန္႕ေ၀ရံုေလးနဲ႕
က်မတုိ႕လူတခ်ိဳ႕အဖမ္းခံခဲ႕ရတယ္။ ဒါေၾကာင္႕ က်မတုိ႕အတြက္ေတာ႕
လူ႕အခြင္႕အေရးနဲ႕ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးဆိုတာ ဒြန္တြဲေနပါတယ္ ။
ကမၻာ႕ကုလသမၼဂေၾကၿငာစာတမ္းအဖြင္႕မွာလည္း ပါပါတယ္ .......
လူ႕အခြင္႕အေရးေတြကို တရားဥပေဒစိုးမိုးမွဳနဲ႕ ကာကြယ္ေပးရမယ္ လုိ႕ပါ ။
က်မတုိ႕အေနနဲ႕လည္း ဒါဟာ တကယ္လုိအပ္တယ္လုိ႕ ယံုၾကည္ပါတယ္။
တရားဥပေဒစိုးမိုးမွဳ မရွိရင္ လူ႕အခြင္႕အေရးဆိုတာ မရွိပါဘူး ။ NLD က
ၾကားၿဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲကို ၀င္ၿပိဳင္မယ္လုိ႕ ၿပီးခဲ႕တဲ႕ ဧၿပီလက
ဆံုးၿဖတ္ၿပီး ေရြးေကာက္ပြဲ ဦးတည္ခ်က္တစ္ခုအေနနဲ႕ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးကို
ထည္႕သြင္း သတ္မွတ္ခဲ႕တယ္ ။ တကယ္ေတာ႕ေရြးေကာက္ပြဲ ဦးတည္ခ်က္က
တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးရယ္ ၊ တုိင္းရင္းသား ပဋိပကၡေတြ
ၿငိမ္းခ်မ္းသြားဖုိ႕ရယ္ ၊ အေၿခခံဥပေဒကို ၿပင္ဆင္ဖုိ႕ရယ္ဆိုၿပီး
သံုးခ်က္ရွိပါတယ္ ။

တခ်ိဳ႕ကလည္း ေမးၾကတယ္ ......တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးကို
တုိင္းရင္းသားကိစၥေရွ႕က ထားလို႕ ေကာင္းပါ႕မလားတဲ႕ ။ အဲဒါကို
လက္ေတြ႕က်က်ေၿပာရရင္ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးမရွိဘဲနဲ႕
တုိင္းရင္းသားပဋိပကၡကို ၿငိမ္းသြားေအာင္ လုပ္လို႕မရပါဘူး။
တရားဥပေဒအတုိင္း ၿဖစ္ရရံုမကဘဲ အဲလုိၿဖစ္တာကိုပါ
သိသာၿမင္သာေစပါ႕မယ္ဆိုတာကို တိုင္းရင္းသားေတြကို ကတိမေပးႏိုင္သေရြ႕ကေတာ႕
သူတုိ႕ဘက္ကလည္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရးၿဖစ္စဥ္ကို စိတ္ခ်လက္ခ် ယံုၾကည္မွဳရွိရွိ
ပါ၀င္ႏိုင္မွာ မဟုတ္ပါဘူး ။ ဒီေတာ႕ တရားဥပေဒစိုးမိုးမွဳဟာ ၿမန္မာၿပည္ရဲ႕
စစ္မွန္တဲ႕ ဒီမိုကေရစီ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းဆီကို သြားရာမွာ ပထမဆံုးေၿခလွမ္းပါဘဲ
။ က်မတုိ႕ရဲ႕ ေန႕စဥ္ဘ၀ကို အုပ္ခ်ဳပ္ေနတာဟာ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးဆိုတာ
က်မတုိ႕ ခံရဖူးတဲ႕ အေတြ႕အၾကံဳအရ သိပါတယ္ .....။ အဲဒီမွာမွ မရားတဲ႕ဥပေဒေတြ
ၿဖစ္ေနၿပန္ရင္လည္း က်မတုိ႕ဟာ ေန႕စဥ္ႏွင္႕အမ်ွ မတရားသၿဖင္႕
အအုပ္ခ်ဳပ္ခံၿဖစ္ရဦးမွာပါဘဲ ။ အခုေၿပာခဲ႕တဲ႕ Section 5 တုိ႕ Section 10
တုိ႕ ဆိုတာ အစကတည္းက က်င္႕သံုးခဲ႕ဖုိ႕ မေကာင္းတဲ႕ ဥပေဒေတြပါ ။ အဲဒီ
ဥပေဒေတြကို ဥပေဒကိုယ္ထည္ၾကီးတစ္ခုလံုးကကို အၿပီးအပိုင္
ထုတ္ပစ္တာမ်ိဳးကိုဘဲ က်မတုိ႕လုိလားပါတယ္ ။ ခုထိေတာ႕ ၿဖစ္မလာေသးပါဘူး ။
လႊတ္ေတာ္အတြင္းကေန က်မတုိ႕ အၿပင္းအထန္ၾကိဳးစားေနပါတယ္ ။ ဒါေပမယ္႕
က်မတုိ႕ဟာ လႊတ္ေတာ္ထဲမွာ လူနည္းစုဘဲ ရွိေသးတယ္ ဆိုတာကိုေတာ႕
မေမ႕ေစခ်င္ပါဘူး ။ ၿပည္သူေတြရဲ႕ အေၿခခံ အခြင္႕အေရးေတြကို မရေစတဲ႕ ၊
အာဏာပိုင္ေတြက လိုသလုိ အလြဲသံုးစားလုပ္တဲ႕ ဒီဥပေဒေတြကို ဖယ္ပစ္မွ ရပါမယ္
။ ဒီဥပေဒေတြနဲ႕ ဘယ္သူ႕ကို မဆို စြဲခ်က္တင္လုိ႕ ရပါတယ္ ။ လူတစ္ေယာက္ဟာ
အဖ်က္သမား ဆိုတာ ဘာကို အတိအက်ဆိုလုိတာလဲ ။ က်မဟာ အဖ်က္သမားဟုတ္၊
မဟုတ္ဆိုတာ ဘယ္လုိ သက္ေသၿပမွာလဲ ။ ဒါေပမယ္႕ အာဏာပိုင္ေတြကေတာ႕ က်မဟာ
အဖ်က္သမား ၊ က်မဟာ တုိင္းၿပည္ေအးခ်မ္းတည္ၿငိမ္ေနမွဳကို ေႏွာင္႕ယွက္သူ
ဆိုၿပီး ၿပီး သူတုိ႕ဟာသူတုိ႕ ဆံုးၿဖတ္တယ္ ၊ က်မကို
ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာၾကာေအာင္ အက်ယ္ခ်ဳပ္ထားႏိုင္တယ္ဆိုတာကိုလည္း သူတုိ႕ဘဲ
ဆံုးၿဖတ္တယ္ ။ ဒီလုိနဲ႕ဘဲ ပထမအၾကိမ္က ၆ ႏွစ္ ၊ ဒုတိယအၾကိမ္က ၂ ႏွစ္ ၊
ေနာက္ဆံုးအၾကိမ္ကတခါ ၆ ႏွစ္ အက်ယ္ခ်ဳပ္မွာ ေနလုိက္ရပါတယ္ ။

ေထာင္ထဲက က်မ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္ပါတီ၀င္ေတြထက္စာရင္ က်မရဲ႕ အိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္က
အမ်ားၾကီးသက္သာပါေသးတယ္ ။ သူတုိ႕ကို ေထာင္ထည္႕ပို႕လုိက္တဲ႕ Section 5
ဆိုတဲ႕ ဥပေဒကလည္း လူ႕အခြင္႕အေရးခ်ိဳးေဖာက္ရာမွာ အတူတူပါဘဲ ။ အဲဒီ Section
5 မွာ ခပ္ဆန္းဆန္း အပိုင္းေလးတစ္ပိုင္းကလည္း ပါေသးတယ္ .....အဲဒါကေတာ႕
ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရကို အၾကည္ညိဳအခ်စ္ခင္ပ်က္ေစသူကို Section 5 နဲ႕ ခ်လုိ႕
ရသတဲ႕ ။ ( ရယ္သံမ်ား ) ဒီေတာ႕ က်မေမးခ်င္တာက တစ္စံုတရာအေပၚ လူတစ္ေယာက္ရဲ႕
ခ်စ္ခင္မွဳ ေလ်ာ႕သြားေစတယ္ဆိုတာကို ဘယ္လို တုိင္းတာဆံုးၿဖတ္ပါသလဲ ။
အင္မတန္ မေသခ်ာ မေရရာတဲ႕ ဥေပဒဆိုေတာ႕ ဘယ္သူ႕ကိုမဆို အဲဒီေအာက္မွာ
ဆြဲထည္႕ပစ္လုိ႕္ရေနတယ္ ။ ဒါေၾကာင္႕ဘဲ က်မတုိ႕ ဒီၾကားၿဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲမွာ
Rule of Law ဆိုတာကို ေရွ႕ဆံုးက တင္ၿပီး ၀င္ၿပိဳင္ဖုိ႕
ဆံုးၿဖတ္လုိက္တာပါဘဲ ။

ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ၄၄ ေနရာမွာ က်မတုိ႕က ၄၃ ေနရာနဲ႕ ႏိုင္ခဲ႕ၿပီး လႊတ္ေတာ္ထဲ
ေရာက္လာပါတယ္ ။ အဲဒီထဲေရာက္ၿပီးကတည္းက က်မကို လႊတ္ေတာ္ဥကၠဌက ''
တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးနဲ႕ တည္ၿငိမ္ေအးခ်မ္းေရးေကာ္မတီ '' မွာ
ဥကၠဌလုပ္ခြင္႕ေပးပါတယ္ ။ ( ရယ္သံမ်ား ) ။ ရွင္တုိ႕ ရယ္ၾကမယ္ဆိုတာ
က်မသိပါတယ္ ။ က်မအဲလုိ Rule of Law and Tranquility Committee လုိ႕
ေၿပာရင္ လူတုိင္း ၿပံဳးတတ္ၾကတယ္။...........ဒါေပမယ္႕ ရွင္တုိ႕
ေတြးမိတာေလးက ေကာင္းတဲ႕အေတြးပါ ( ရယ္သံမ်ား ) ။

ျပည္သူ႕လႊတ္ေတာ္ တရားဥပေဒ စိုးမိုးေရး ႏွင့္ တည္ျငိမ္ေအးခ်မ္းေရးေကာ္မတီ
ဥကၠဌ ( ဓါတ္ပံု-ကိုေမာေၿပ)

တုိင္းၿပည္ထဲမွာ ဥပေဒစိုးမိုးေရးကို တကယ္က်င္႕သံုးေစဖုိ႕
ေၿခလွမ္းတစ္ရပ္အေနနဲ႕ က်မတုိ႕ဟာ အၿငိမ္းစားယူထားတဲ႕ တရားသူၾကီးေတြ ၊
အေတြ႕အၾကံဳရင္႕တဲ႕ ေရွ႕ေနေတြနဲ႕ ေဆြးေႏြးပြဲ လုပ္ခဲ႕ၾကတယ္ ။
တုိင္းၿပည္ထဲမွာ ဥပေဒၿပန္စိုးမိုးလာေစဖုိ႕ ဘာေတြလုိအပ္မလဲဆိုတာ သိေအာင္ပါ
။

'' ၿပန္စိုးမိုးလာဖုိ႕ '' ဆိုတဲ႕ စကားကို သံုးရတာက အရင္တုန္းက
ႏိုင္ငံတြင္းမွာ ဥပေဒစိုးမိုးမွဳ ရွိခဲ႕ပါတယ္ ။ တရားသူၾကီးေဟာင္းေတြ
ေရွ႕ေနေဟာင္းေတြထဲက တစ္ေယာက္က လြတ္လပ္ေရးရၿပီးတဲ႕ေနာက္ ၿမန္မာၿပည္သူေတြ
ခံစားခြင္႕ရဖူးတဲ႕ လြတ္လပ္ညီမ်ွတဲ႕ တရားေရးမ႑ိဳင္အေၾကာင္းကို
ေၿပာၿပပါတယ္....။ အဲဒီတုန္းက က်မတုိ႕ႏိုင္ငံဟာ ပါတီစံုဒီမုိကေရစီစနစ္ကို
က်င္႕သံုးခဲ႕ၿပီး တရားေရးဘက္မွာ အေတာ္ကို လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ရွိပါတယ္ ။

ၿမန္မာ႕တရားေရးမ႑ိဳင္ရဲ႕ သမိုင္းကို ဖတ္ခ်င္ရင္ Yale တကၠသိုလ္ Law School
မွာ တက္သြားတဲ႕ ေဒါက္တာေမာင္ေမာင္ရဲ႕ စာအုပ္ကို ဖတ္လုိ႕ပါတယ္ ။ သူက
ၿမန္မာၿပည္မွာ ပထမဆံုးအာဏာသိမ္းမွဳမတုိင္ခင္ကာလက Yale Foundation က
စေကာလာရၿပီး ႏွစ္ႏွစ္ေလာက္ ပညာသင္ခြင္႕ရခဲ႕သူပါ ။ သူက ၁၉၈၈
အေရးအခင္းေနာက္ပိုင္းမွာ ၿမန္မာၿပည္သမၼတ ခဏေလး ၿဖစ္လိုက္ပါေသးတယ္ ။
ဒါေပမယ္႕ ရာထူးမွာေတာ႕ မၾကာခဲ႕ပါဘူး ။ သူ႕စာအုပ္မွာ တခ်ိန္တခါက
ရွိခဲ႕ဖူးတဲ႕ ၿမန္မာၿပည္ရဲ႕ လြတ္လပ္တဲ႕ တရားေရးမ႑ိဳင္အေၾကာင္းကို
ေတြ႕ႏိုင္ပါတယ္ ။

ေဒါက္တာေမာင္ေမာင္ ( ၿမန္မာႏိုင္ငံသမၼတ 19 August 1988 – မွ 18 September 1988 ထိ )

ဒါေပမယ္႕ စစ္တပ္အာဏာသိမ္းလုိက္ေတာ႕ ဒီလြတ္လပ္မ်ွတမွဳလည္း
ေပ်ာက္သြားခဲ႕ရတယ္ ။ ေရွ႕ေနၾကီးေတြ တရားသူၾကီးေဟာင္းေတြက
ဒီလြတ္လပ္မ်ွတမွဳကို ၿပန္ရွင္သန္ေစခ်င္ၾကတယ္ ။ တကယ္လည္း ဒါဟာ
အရမ္းအေရးၾကီးတဲ႕ အခ်က္တစ္ခုပါဘဲ ။ ဘာေၾကာင္႕လည္းဆိုေတာ႕
စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေအာက္မွာ တရားေရးဌာနဟာ
အစိုးရတြင္းအုပ္ခ်ဳပ္သူမ်ားလက္ေအာက္ကို လံုး၀က်ေရာက္ေနခဲ႕တယ္ ။
ႏိုင္ငံေရးသမားေတြကို စစ္ေဆးတဲ႕အခါမ်ိဳးေတြမွာ တရားသူၾကီးမင္းေတြဟာ
စာအိတ္ကေလးတစ္ခုသူတုိ႕ ေရွ႕ကိုေရာက္လာဖုိ႕ ေပၚတင္ဘဲ ေစာင္႕ၾကပါတယ္
......အဲဒီစာအိတ္ကေလးထဲမွာမွ တရားခံကို ဘယ္ႏွစ္ႏွစ္ခ်ပါဆိုတဲ႕
အမိန္႕ပါတာကိုး ။ အဲဒီေတာ႕မွ အဲဒီအမိန္႕မွာ ပါတဲ႕ ႏွစ္အတုိင္း
တရားသူၾကီးက ဘယ္ႏွစ္ႏွစ္ဆိုၿပီး အမိန္႕ခ်တာ ။

က်မတုိ႕ပါတီ၀င္ေတြကို က်မတုိ႕မွာ သင္ေတာင္
သင္ထားရတယ္......လာဖမ္းတဲ႕လူေတြကို ဘာအတြက္နဲ႕ ဖမ္းတာလဲ ဆိုတာရယ္ ၊
ဖမ္းမိန္႕ပါရဲ႕လား ဆိုတာရယ္ ေမးဖုိ႕ ပါ ။ က်မတုိ႕ ပါတီ၀င္တစ္ေယာက္ဆုိရင္
လာဖမ္းေတာ႕ ဖမ္းတဲ႕လူေတြကို ေမးတယ္ .........ဖမ္း၀ရမ္းပါသလား ၊ ဘာအမွဳနဲ႕
ဖမ္းတာလဲ ေပါ႕ ။ အဲဒီေတာ႕ လာဖမ္းတဲ႕လူကၿပန္ေၿဖတယ္ '' ခင္ဗ်ား ဘာေတြ
ရယ္စရာလာေၿပာေနတာလဲ ။ ခင္ဗ်ား ေထာင္ဘယ္ႏွစ္က်မယ္ဆိုတာေတာင္ က်ဳပ္တုိ႕
ဆံုးၿဖတ္ၿပီးၿပီ '' တဲ႕ ။ ( ရယ္သံမ်ား )

ၿမန္မာၿပည္ရဲ႕ တရားဥပေဒစိုးမိုးမွဳဆိုတာ ဒါပါဘဲ.... ။ အဲဒီလာဖမ္းတဲ႕သူက
ဒီလုိကိစၥမ်ိဳးဟာ သူတုိ႕အတြက္ လုပ္ဖုိ႕ အခြင္႕အေရးအၿပည္႕အ၀ရွိတယ္လုိ႕
လံုး၀ယူဆထားတယ္ ။ သူၿပန္ေၿဖတာကလည္း တကယ္ေတာ႕
တရားဥပေဒအတုိင္းလုပ္ဖုိ႕ဆိုတဲ႕ မိုက္မိုက္မဲမဲ အလုပ္ေတြကို
ေလ်ွာက္လုပ္မေနနဲ႕ ဆိုၿပီး က်မတုိ႕အဖြဲ႕၀င္သိေအာင္ ေၿပာၿပရံုေလးဘဲ
....ၿမန္မာၿပည္မွာ ဥပေဒဆိုတာ အာဏာရွိသူအတြက္သာ အလုပ္လုပ္ေပးတာ မဟုတ္လား ။
အဲဒါကဘဲ က်မတုိ႕ၿမန္မာၿပည္သူၿပည္သားေတြအတြက္ Rule of Law မရွိမွဳ ဆိုတာ
ဘာလဲလုိ႕ ေဖာ္ၿပေနတာဘဲ ။ ဥပေဒဆိုတာ အာဏာရွိသူအတြက္သာၿဖစ္ၿပီး
ၿပည္သူေတြကို ကာကြယ္ဖုိ႕ မဟုတ္ဘူး ။ ၿပည္သူေတြရဲ႕
ဒီမိုကေရစီအခြင္႕အေရးေတြကို ကာကြယ္ေပးဖုိ႕ ရွိမေနဘူး ။ စစ္အစိုးရကလည္း
ဒီမိုကေရစီအခြင္႕အေရးေတြဆိုတာကို ယံုတာမွ မဟုတ္တာေလ ။

ဒါေပမယ္႕ အခု က်မအေနနဲ႕ ဥပေဒစိုးမိုးေရးေကာ္မတီရဲ႕ ဥကၠဌၿဖစ္လာၿပီးဆိုေတာ႕
ၿပည္သူလူထုယံုၾကည္မွဳကို ရတဲ႕ တရားေရးမ႑ိဳင္တစ္ခုကို ၿပန္တည္ေဆာက္ဖုိ႕
လက္ေတြ႕လုပ္ေဆာင္မွဳေတြကို လုပ္ရပါမယ္ ။ က်မတုိ႕ ၿမန္မာႏိုင္ငံသားေတြက
တရားဥပေဒကို ယံုမွ မယံုၾကေတာ႕တာေလ ။ ဒီမိုကေရစီဆိုတာ
အစိုးရအာဏာပိုင္ေတြရယ္ ၊ လႊတ္ေတာ္ရယ္နဲ႕ တရားေရးမ႑ိဳင္ဆိုတဲ႕ အကိုင္းအခက္
( ၃ ) ရပ္ၾကားမွာ မ်ွေအာင္ ရပ္တည္ရတာပါ ။ အခုက်မတုိ႕မွာ မယ္မယ္ရရေၿပာဖုိ႕
တရားေရးမ႑ိဳင္ဆိုတာေတာင္ မရွိပါဘူး ။ ဘာေၾကာင္႕လည္းဆိုေတာ႕
စစ္အစိုးရလက္ေအာက္မွာ တရားေရးမ႑ိဳင္ဟာ စိစိညက္ညက္ေၾကေအာင္
အလုပ္ခံလုိက္ၿပီေလ ။

ခုနကေၿပာတဲ႕ အစည္းအေ၀းမွာ က်မတုိ႕ရဲ႕ အၾကံေပးတခ်ိဳ႕ ေၿပာတာက
လႊတ္လပ္မ်ွတတဲ႕ တရားေရးမ႑ိဳင္ကို ၿပန္လည္တည္ေဆာက္ယူဖုိ႕
အေကာင္းဆံုးနည္းလမ္းက တရားသူၾကီးအေလာင္းအလ်ာေတြကို သင္ၾကားေပးဖုိ႕ဘဲ တဲ႕
။ ေရွ႕ေနေဟာင္းၾကီးတစ္ေယာက္ေၿပာတယ္ ......ၿမန္မာၿပည္မွာ
ဥပေဒစိုးမိုးမွဳမရွိတာဟာ ဥပေဒေရးရာမွာ ကၽြမ္းက်င္တဲ႕ ပညာရွင္ ေရွ႕ေနေတြ
မရွိေတာ႕လုိ႕ဘဲ လုိ႕ ဆိုပါတယ္ ။ ဒါေၾကာင္႕ဘဲ ၿမန္မာႏိုင္ငံက
တရားရံုးေတြမွာ လာဘ္စားမွဳေတြ အၾကီးအက်ယ္ရွိေနတာေပါ႕ လုိ႕လည္း ေၿပာပါတယ္
။ ဒါေၾကာင္႕ ပညာတတ္ေရွ႕ေနေတြကို ေမြးထုတ္ေပးမွဘဲ လက္ရွိအေၿခအေနကို
ကယ္တင္ႏိုင္မယ္လုိ႕လည္း သူက ဆိုပါတယ္ ။ က်မကေတာ႕ အဲဒီလုိ ေတြးတာဟာ
သိပ္ရိုးစင္းလြန္းတယ္လုိ႕ ထင္ပါတယ္ ။ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ
အက်င္႕ပ်က္ၿခစားမွဳေတြကိုေပ်ာက္ေအာင္လုပ္ဖုိ႕ ဆိုတာ အဲေလာက္ မလြယ္ပါဘူး ။
အက်င္႕ပ်က္ေနၿပီးတဲ႕ တရားသူၾကီးေတြဟာ Yale တကၠသိုလ္လိုေနရာက
စပယ္ရွယ္သင္တန္းေတြ လာတက္ရံုနဲ႕ အက်င္႕ၿပန္ေကာင္းသြားမွာမွ မဟုတ္တာ (
ရယ္သံမ်ား )

ဒီေတာ႕ ဒါဟာ ပညာေကာင္းေကာင္းတတ္တာတစ္ခုတည္းနဲ႕ မဆိုင္ပါဘူး ။ သေဘာထား
attitude ၊ စိတ္ထား mindset ေတြနဲ႕လည္း ဆိုင္တဲ႕ ကိစၥၿဖစ္တယ္ ။
ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာၾကာေအာင္ တရားသူၾကီးတင္မကဘူး .....သာမန္၀န္ထမ္းေတြကလည္း
အရမ္းကို အက်င္႕ပ်က္ၿခစားေနလာခဲ႕ၾကတယ္ ။ အက်င္႕ပ်က္ရတဲ႕ အေၾကာင္းကို
စေၿပာရရင္ လစာမေလာက္တာက စတာဘဲ ။ ဒီေတာ႕ လူလူသူသူေနႏိုင္ဖုိ႕ အေရး ၊
ကိုယ္႕သားသမီးကို ပညာသင္ေပးဖုိ႕ အေရးေတြအတြက္ လာဘ္ကို ေတာင္းၾကေတာ႕တာဘဲ ။
ရလည္း ရၾကတယ္ေလ ။ ဒီေတာ႕ အဲလုိ အက်င္႕ပ်က္ၿခစားတဲ႕ ဘ၀နဲ႕
ရင္းႏွီးလာတဲ႕လူဟာ သန္႕ရွင္းတဲ႕ လမ္းေၾကာင္းကို ၿပန္လွည္႕ဖုိ႕ဆိုတာ
မလြယ္ေတာ႕ဘူး။

ဟိုးအရင္က လခမဆိုးတဲ႕ ၀န္ထမ္းတစ္ေယာက္ဟာ လူတန္းေစ႕ေနႏိုင္တယ္ ။ သူ႕မွာ
ေနဖုိ႕ အိမ္ရွိတယ္ ၊ စီးဖုိ႕ကားရွိတယ္ ။ ကေလးေတြကို ေက်ာင္းေကာင္းေကာင္း
ထားႏိုင္ခဲ႕တယ္ .။ သူေနတဲ႕ ပတ္၀န္းက်င္မွာ ေလးစားခံရတယ္ ။ ဟုိအရင္ေခတ္က
၀န္ထမ္းရဲ႕ ဘ၀ဟာ ဒီေလာက္ပါဘဲ ။ လာဘ္ေပးလာဘ္ယူေခတ္အတြင္းက်ေတာ႕ တခ်ိဳ႕ေသာ
အစိုးရ၀န္ထမ္းေတြဟာ သိပ္ခ်မ္းသာလာၾကတယ္ ၊ အိမ္ေတြမ်ားစြာပိုင္လာတယ္ ။
ကားေတြတစ္စီးထက္မက ရွိလာတယ္ ။ ကေလးေတြဆိုလည္း သူမ်ားမရတဲ႕
အခြင္႕အေရးမ်ိဳးမ်ိဳးကို ခံစားရတယ္ ။ ဒီေတာ႕ ဒီလူေတြကို လမ္းေဟာင္းကို
ၿပန္သြားဖုိ႕ ေမ်ွာ္လင္႕ရမွာ သိပ္မလြယ္ပါဘူး ။ အခုေနအခါ သူတုိ႕ကို
လံုေလာက္တဲ႕ လခတစ္ခုေပးရင္ေတာင္မွ....လခဆိုတာ လူတန္းေစ႕ေနႏိုင္မယ္႕
လခမ်ိဳးေပါ႕ေလ .....သူေဌးလခမ်ိဳးေတာ႕ မဟုတ္ဘူးေပါ႕ ......အဲလုိ
လူလူသူသူေနႏိုင္မယ္႕ လခမ်ိဳးေပးရင္ေတာင္မွ သူတုိ႕ ေက်နပ္မွာ မဟုတ္ဘူး ။
ဘာေၾကာင္႕လည္းဆိုေတာ႕ အက်င္႕ပါသြားၿပီေလ ။

ဒီေတာ႕ သူတုိ႕ကို reeducation လုပ္ေပးရမယ္ဆိုတာ ၿပန္လည္
ပညာသင္ေပးၿခင္းတစ္ခုတည္းကို ဆိုလုိတာမဟုတ္ဘူး ။ သေဘာထား attitude ေတြ ၊
စိတ္ထား mindset ေတြကိုလည္း reeducation လုပ္ေပးရမယ္ (
ၿပန္လည္ေလ႕က်င္႕ပ်ိဳးေထာင္ေပးရမယ္ ) ။ ဒီလုိ ဇိမ္က်ေနတဲ႕ ဘ၀ေတြနဲ႕
အက်င္႕ပါေနတဲ႕သူေတြကို သင္႕ေတာ္တဲ႕ စား၀တ္ေနေရးတစ္ခုနဲ႕ လူရိုေသ
ရွင္ရိုေသၿပီး သန္႕ရွင္းတဲ႕ ဘ၀တစ္ခုကို ေနတတ္ဖုိ႕ ဘယ္လုိ သင္ေပးၾကမလဲ
...... ဒါဟာ တကယ္ခက္တဲ႕ အလုပ္ပါဘဲ ။

အဲဒီမွာတခါ Rule of Law ဆိုတာ ပါလာၿပန္ပါတယ္ ။ သင္႕ေတာ္တဲ႕
အေရးယူမွဳေတြဆိုတာ လုပ္ကို လုပ္ရမယ္ ။ '' မင္းတုိ႕ကို အခု သင္႕ေတာ္တဲ႕
လခတစ္ခုေပးမယ္ ၊ ဒါနဲ႕ မ်ွတေအာင္ေန '' လို႕ ဆိုရံုနဲ႕ မလံုေလာက္ေတာ႕ပါဘူး
။ အက်င္႕ပ်က္ ၀န္ထမ္းေတြ ၊ အက်င္႕ပ်က္တရားသူၾကီးေတြကို အေရးယူမယ္႕
ဥပေဒေတြ က်မတုိ႕မွာ ရွိရပါမယ္ ။ ဒီေတာ႕ တရားဥပေဒစိုးမိုးမွဳကေန
ေနာက္ထပ္တရားဥပေဒစိုးမိုးမွဳတစ္ခုကို ေမြးဖြားသြားေပးပါလိမ္႕မယ္ ။
က်မတုိ႕ဟာ တရားေရးဘက္ကလူေတြကို ဥပေဒကို လုိက္စားေလးနာေစၿခင္းအားၿဖင္႕
ဒီလုပ္ငန္းကို စတင္ရမွာၿဖစ္တယ္ ။ ဒါသိပ္ေတာ႕ လြယ္မယ္႕ ကိစၥမဟုတ္ပါဘူး ။
တရားေရးဘက္မွာ ၿပဳၿပင္ေၿပာင္းလဲေရးေတြလုပ္ဖုိ႕ က်မတုိ႕မွာ အကူအညီလုိပါတယ္
။

က်မတုိ႕ ေကာ္မတီက ပထမေၿခလွမ္းအေနနဲ႕ တရားရံုးမွာ တကယ္က်င္႕သံုးေနတာေတြဟာ
ဘာေတြလဲဆိုတာကို သိဖုိ႕ အမွဳသံုးခုကို ေလ႕လာၾကည္႕ခဲ႕ပါတယ္ ။ တရားသူၾကီးက
ဘယ္လုိ က်င္႕ၾကံသလဲ ၊ အစိုးရေရွ႕ေနက ဘယ္လုိ ၿပဳမူသလဲ ၊ အမွဳသည္ေတြက
ဘယ္လို တရားမ်ွတမွဳမ်ိဳးကို ေမ်ွာ္လင္႕သလဲ စသည္ၿဖင္႕ေပါ႕ ။ ဒီလုိ
လက္ေတြ႕အလုပ္ေတြကို က်မတုိ႕ လုပ္မွလည္း ေနာက္ပိုင္းမွာ
သက္ဆိုင္ရာဌာနေတြကို အၾကံေပးလုိ႕ရမွာပါ ။ ၿပည္ထဲေရး ၊ ကာကြယ္ေရး ၊
အစိုးရေရွ႕ေနရံုး ၊ ၿပည္ၾကားေရးဌာန ....ဒါေတြအကုန္လံုးဟာ ၿမန္မာၿပည္မွာ
က်မတုိ႕ Rule of Law ကို တည္ေဆာက္ဖုိ႕အတြက္ အင္အားစိုက္ထုတ္ရမွာပါ ။

ဒါကိုသာလုပ္ႏိုင္ရင္ က်မတုိ႕တုိင္းၿပည္အတြက္
အၾကီးအက်ယ္ေအာင္ၿမင္မွဳတစ္ခုကို ရမွပါဘဲ ။ ဥပေဒစိုးမိုးမွဳ
တုိင္းၿပည္တြင္းမွာ ရွိၿပီလုိ႕ ေၿပာလာႏိုင္တဲ႕တစ္ေန႕က်ရင္
ဒီမုိကေရစီလမ္းစဥ္ဟာလည္း ေအာင္ၿမင္ၿပီလုိ႕ ေၿပာလုိ႕ရမွာ ၿဖစ္ပါတယ္ ။
အဲဒီမေရာက္ေသးသေရြ႕ကေတာ႕ ေအာင္ၿမင္ၿပီလုိ႕ ေၿပာလုိ႕ မရႏိုင္ပါဘူး ။
က်မတုိ႕ အခု လႊတ္ေတာ္ထဲမွာ ဥပေဒေတြကို ၿပဳေနရံုနဲ႕ မၿပီးေသးပါဘူး ။
ဒီဥပေဒေတြဟာ မွန္ကန္မ်ွတမွဳ ရွိရမယ္ ၊ မွန္ကန္မ်ွတမွဳ ရွိေနရံုနဲ႕လည္း
မၿပီးေသးဘဲ ေလးစားလိုက္နာမွဳ ရွိရဦးမွာ ၿဖစ္တယ္ ။ သင္႕ေတာ္တဲ႕
လမ္းစဥ္ရွိရမွာ ၿဖစ္သလုိ မ်ွတတဲ႕ ဥပေဒေတြလည္း ရွိရမယ္ ။

အဲဒီအခ်ိန္ထိ မေရာက္ေသးသေရြ႕ကေတာ႕ က်မတုိ႕ဟာ စိတ္ခ်ရတဲ႕
ဒီမိုကေရစီလမ္းေၾကာင္းေပၚေရာက္ၿပီလုိ႕ ေၿပာလုိ႕ မရေသးပါဘူး ။ လူေတြက
က်မကို ေမးေလ႕ရွိၾကတယ္ ၊ '' ေနာက္ၿပန္မလွည္႕မယ္႕
ဒီမိုကေရစီလမ္းေၾကာင္းေပၚကို ေရာက္ေနၿပီလား '' တဲ႕ ။ က်မကေတာ႕
မေရာက္ေသးဘူး လုိ႕ဘဲ ေၿဖပါတယ္ ။

ဘာေၾကာင္႕လည္းဆိုေတာ႕ အရင္ဆံုးေၿပာရရင္ အေၿခခံဥပေဒက ၾကားထဲ ခံေနတယ္ ။
အေၿခခံဥပေဒက စစ္တပ္ကို လြန္လြန္ကဲကဲ အာဏာေတြ အပ္ႏွင္းထားတယ္ ။ စစ္တပ္က
ဒီအာဏာေတြ ပိုင္ဆိုင္ေနသမ်ွ ဒီမိုကေရစီလမ္းေၾကာင္းမွန္ေပၚကို
ေရာက္တယ္လုိ႕ က်မတုိ႕ေၿပာလုိ႕ မရပါဘူး ။

ဒါေၾကာင္႕ဘဲ က်မတုိ႕က တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးရယ္ ၊ တုိင္းရင္းသားပဋိပကၡေတြ
အဆံုးသတ္ေရးရယ္ ၊ အေၿခခံဥပေဒကို ၿပင္ဆင္ေရးရယ္ သံုးခ်က္ကို
ဒြန္တြဲထားတာပါ ။ ဒါေတြအားလံုးဟာ ဆက္စပ္ေနပါတယ္ ။ ဒီမိုကေရစီကို
ၿပန္လည္ရခ်င္တယ္ဆိုရင္ ဒီသံုးခုကို ရကို ရမွၿဖစ္မယ္ ။ ဒီသံုးခုမွာ
တစ္ခုမရွိရင္ ေနာက္ႏွစ္ခုလည္း အလုပ္မၿဖစ္ပါဘူး ။ အေၿခခံဥပေဒကို မၿပင္ဘဲ
ဥပေဒစိုးမိုးေရးနဲ႕ တုိင္းရင္းသားၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆိုတာမရႏိုင္သလုိ
ဥပေဒစိုးမိုးမွဳမရွိဘဲနဲ႕ တၿခားႏွစ္ခုကိုလည္း မရႏိုင္ပါဘူး ။ ဒီလုိ
ဆက္စပ္ေနတာေၾကာင္႕လည္း က်မတုိ႕ဟာ ဥပေဒစိုးမိုးေရးကို ၿပန္ရဖုိ႕ဆိုတာကို
အရမ္းကို အေလးထားေဆာင္ရြက္ေနၾကတာပါဘဲ ။ ဒါဟာ ဘာကိုဆိုလုိတာလည္းဆိုေတာ႕
က်မတုိ႕ ၿပည္သူေတြဟာ တုိင္းၿပည္ရဲ႕ ဥပေဒေဘာင္အတြင္းမွာ ဒီထက္ပိုၿပီး
လံုၿခံဳစိတ္ခ်စြာေနလုိ႕ရရပါမယ္ ။

'' တရားဥပေဒစိုးမိုးမွဳ Rule of Law '' ဆိုတာ '' ဥပေဒနဲ႕ အုပ္ခ်ဳပ္ၿခင္း
Rule by Law '' ဆိုတာနဲ႕ မတူမွန္း ဒီက ဥပေဒေက်ာင္းသားေတြကို
ရွင္းၿပေနစရာမလုိဘူးလုိ႕ က်မထင္ပါတယ္ ။ ဥပေဒေတြခ်ည္းရွိရံုနဲ႕ မရဘဲ
မ်ွတတဲ႕ ဥပေဒ Just Laws ေတြလည္း ရွိဦးမွ ၿဖစ္မွာပါ ။

ဒီေတာ႕ ၿမန္မာၿပည္ဟာ လမ္းအစမွာဘဲ ရွိပါေသးတယ္ ။ ၿပီးေတာ႕ ဒီလမ္းဟာ
က်မတုိ႕ သြားရမယ္႕ အခက္ခဲဆံုးလမ္းတစ္လမ္းဆိုတာကိုလည္း က်မ မၾကာခဏ
သတိေပးပါတယ္ ။ လူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက တကယ္႕အေၿပာင္းအလဲၾကီးတစ္ခုၿဖစ္ခဲ႕ၿပီ
လို႕ ထင္ၾကပါတယ္ ။ က်မကေတာ႕ အဲဒီလုိ ေၿပာလုိ႕ ရမယ္မထင္ပါဘူး ။ အဲဒီ
အေၿပာင္းအလဲေကာင္း breakthrough ၾကီးကို ရဖုိ႕ အခြင္႕အေရးေပးခံရတာပါ ။
ဒါေၾကာင္႕ က်မကေတာ႕ အဲဒီ အေၿပာင္းအလဲေကာင္းၾကီးကို '' ရႏိုင္တယ္ ''
လုိ႕ဘဲ ေၿပာပါတယ္ ။ ရေသးတာမဟုတ္ေသးပါဘူး ။ ရေအာင္လုပ္ဖုိ႕
အခြင္႕အေရးရတာဘဲ ရွိပါေသးတယ္ ။
အဲဒီအေၿပာင္းအလဲေကာင္းကို ရေအာင္ဖန္တီးရာမွာ က်မတုိ႕မွာ အဘက္ဘက္က
အကူအညီလုိပါတယ္ ။ ဒီေတာ႕ အခုလုိ စကားေၿပာခြင္႕ရတာေလးကို
အခြင္႕ေကာင္းယူၿပီး ေၿပာပါရေစ......... ၿမန္မာၿပည္
တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးၿပန္လည္တည္ေဆာက္ရာမွာ က်မတုိ႕ကို လူၾကီးမင္းတုိ႕က
ကူညီေပးၾကပါ ။ က်မတုိ႕မွာ ကၽြမး္က်င္တဲ႕ တရားသူၾကီးေတြလုိပါတယ္ ။
ကၽြမ္းက်င္တဲ႕ ေရွ႕ေနေတြလုိပါတယ္ ။ က်မတုိ႕တကၠသိုလ္ေတြမွာ
ဥပေဒေက်ာင္းေကာင္းေကာင္းေတြ လုိေနပါတယ္ ။

က်မတုိ႕ တရားေရးဌာနက လူေတြနဲ႕ ဒီမိုကေရစီကို တကယ္က်င္႕သံုးတဲ႕
တုိင္းၿပည္ေတြရဲ႕ တရားေရးဌာနေတြကလူေတြၾကား အဆက္အသြယ္ေတြ လုိပါတယ္ ။
လုိေနတာေတြေတာ႕ တကယ္႕ကို အမ်ားၾကီးပါဘဲ ။ အခြင္႕အေရးဆိုတဲ႕ rights ေတြနဲ႕
တာ၀န္ယူတတ္မွဳဆိုတဲ႕ responsibility ေတြ အေၾကာင္းကိုလည္း က်မတုိ႕
ၿပည္သူေတြ ေသေသခ်ာခ်ာ ေရေရလည္လည္ သိေအာင္ ပညာေပးမွဳေတြ လုိအပ္ေနပါတယ္ ။